Elektrik akımına karşı bir iletkenin gösterdiği zorluğa iletkenin
direnci denir. Direnç R ile gösterilir. Birimi ise ohm (Ω) dur.
Direnç devrelerde sembolüyle gösterilir.
İletken bir telin direnci:
1. Telin uzunluğuna (l)
2. Telin kalınlığına (S)
3. Telin cinsine yani yapıldığı maddenin öz direncine (ρ)
4. Sıcaklığa
bağlıdır.
Direnç birimi Ω, uzunluk birimi m, kesit alanının birimi m2 olduğ
undan özdirencin (ρ) birimi Ω.m dir.
Direncin sıcaklıkla değişimi ise,
R = R0[(1 + α.(t - t0)] bağıntısıyla hesaplanır. Bu bağıntıda,
α: Direncin sıcaklıkla değişim katsayısı
R0: Direncin t0 sıcaklığındaki direnci
R: Direncin t sıcaklığındaki direncidir.
ÜRETEÇ
Elektrik devrelerinde elektrik akımı oluşmasını sağlayan yani
elektrik devrelerinin enerjisini sağlayan elemanlara üreteç denir.
Üreteçler devrelerde,
sembolüyle gösterilir.
AMPERMETRE
Bir iletkenden ya da bir elektrik devresinin herhangi bir noktası
ndan geçen akım şiddetini ölçen araçlara ampermetre denir.
Ampermetrenin iç direnci çok küçük olduğundan sıfır kabul
edilir.
Ampermetre devreye seri olarak bağlanır.
Ampermetre,
ya da
sembolleriyle gösterilir.
VOLTMETRE
Bir iletkenin iki ucu arasındaki ya da bir elektrik devresinde
iki nokta arasındaki potansiyel farkı (gerilimi ölçen) araçlara voltmetre
denir.
Voltmetrenin iç direnci çok çok büyük olduğundan sonsuz
büyüklükte kabul edilir. Dolayısıyla voltmetre devreye bağlandı-
ğında üzerinden akım geçmez.
Voltmetre devreye paralel olarak bağlanır.
Voltmetre,
sembolleriyle gösterilir.
ya da
REOSTA
Elektrik akımının şiddetini değiştirmek için devrelerde kullanı
lan ayarlı dirençtir.
sembolüyle gösterilir.
Reostanın sürgüsü hareket ettirilerek akımın geçtiği direncin
uzunluğu değiştirilir. Dolayısıyla direnç değişir.
OHM YASASI
Bir iletkenin uçları arasındaki potansiyel farkının iletkenden
geçen akıma oranı sabit olup bu sabit oran o iletkenin direncine
eşittir.
Şekil l deki gibi R direncinin uçlarına uygulanan potansiyel
farkı artırılınca dirençten geçen akım da şekil ll deki gibi artmaktadır.
Voltmetrede okunan değerler V, 2V, 3V, … iken ampermetre
de okunan değerler I, 2I, 3I, … olmaktadır.
Buna göre,
Bu ifade G.Simon Ohm tarafından bulunduğu için bu ifadeye
Ohm yasası denir.
Şekil ll deki grafiğn eğimi iletkenin direncini verir. Buna göre,
tanα = eğim = V/I
= R dir.
Uyarı: Ohm yasasına göre, direnç sabit ise potansiyel
farkı ile akım şiddeti doğru orantılıdır.
Teşekkürler işime yaradı